| Ankerplaats, datums en evenementen |
|
| Kasteelschip Museum Vlotburg in Groningen begint op 06.10. tot 19.10.2009 |
 |
Locatie: wij liggen aan de Hoge der A (zie ook plattegrond onderaan)
Naam
De oorsprong en betekenis van de naam Groningen en de oudere variant 'Groeningen' zijn niet zeker. Dichters probeerden het te koppelen aan een volksverhaal over ballingen uit Troje die onder leiding van een zekere mythische figuur Gruno (of Grunius, Gryns of Grunus) hier een nederzetting met Frygiërs uit Duitsland zou hebben gesticht in 453 v.Chr. (volgens een andere overlevering in 130 v.Chr.) en een kasteel hebben gebouwd aan de Hunze dat hij 'Grunoburg' noemde. Dat kasteel zou later weer door de Vikingen zijn verwoest en later zou mogelijk op de fundamenten hiervan de Sint-Walburgkerk zijn gebouwd. Er is echter geen enkel bewijs voor deze verhalen.
Een andere theorie over de oorsprong is dat de oude naam Groeningen is afgeleid van 'Groen-inge'; "groene velde(n)". 'groen' zou daarbij van 'cruon' komen en een inge (of enge) is een oude Nederlandse benaming voor een open veld. In het wapen van Groningen (en de vlag) zou dit terugkomen in de groene streep; een groene strook land; tussen de Lauwers, de Eems en de Waddenzee.
De dialectnaam Grunnen heeft dezelfde etymologie. Grun, van het oudere gruun en -inge werd vertaald naar -en of -ens, net zoals in de naam Kantens, dat vroeger waarschijnlijk Kantinge was en wat tegenwoordig nog steeds in het Gronings gebeurt, bijvoorbeeld Thesinge wordt Taisen. Zoals bij de meeste Groningse woorden die op -en eindigen, valt ook hier de -e weg, waardoor je de uitspraak grunn krijgt. Doordat het Groningen is, had het in het Gronings ook Grunnens kunnen zijn, zoals bij Kantens, wat de Friese naam Grins tevens verklaart (vergelijk ook Harlingen-Harns).
In grote delen van Noord-Nederland wordt Groningen wel "Stad" genoemd, hoewel de meeste Friezen Grins zullen zeggen. Zelf noemen de inwoners zich "Stadjer" of "Stadjeder". De stad wordt ook wel de "metropool van het Noorden" genoemd. Stadjers noemen haar liefkozend ook wel "Groot Loug", dat wil zeggen "Groot Dorp". Zelf hebben de stad-Groningers als bijnaam: mollebonen.
  
Historische plattegrond van Groningen
Geschiedenis van Groningen
Groningen ontstond op de noordelijkste uitloper van de Hondsrug. De oudst bekende schriftelijke vermelding dateert uit 1040, maar vaststaat dat de huidige stad al ver voor dat jaar een bewoonde plaats was. De oudste archeologische vondsten binnen het gebied van de huidige stad zijn met behulp van de C14-methode gedateerd op circa 3950-3720 voor Chr. Een onafgebroken bewoning kan worden vastgesteld vanaf de derde eeuw.
Het aanvankelijk Drentse esdorp, dat volgens Heeroma oorspronkelijk werd bewoond door Friezen, werd in de middeleeuwen een belangrijke handelsplaats. De ligging, op de grens van Drenthe en Friesland, was daarbij van grote waarde. Om hun macht te tonen bouwden de stadjers in de dertiende eeuw op eigen gezag een omwalling. De stad zette zich daarbij af tegen de bisschop van Utrecht, die pretendeerde heer over de stad te zijn. Dat Groningen toen een stad was, staat niet ter discussie, maar een expliciete verlening van stadsrecht is niet bekend.
De stedenmaagd van Groningen (schilderij in het stadhuis van Groningen)
In de late middeleeuwen maakte de stad deel uit van de Hanze. De invloed van de stad op de Ommelanden was dusdanig groot dat daar de omgangstaal van Fries veranderde in Gronings.
De invloed van de stad op de provincie uitte zich op vele manieren. In sommige gevallen, bijvoorbeeld in Westerwolde, functioneerde de stad rechtstreeks als landsheer, in andere gevallen was de stad aanwezig als grondbezitter, in weer andere gevallen als vervener, bijvoorbeeld door het aanleggen van het Stadskanaal of als inpolderaar bijvoorbeeld in de Stadspolder. Groningen was tot ver in de 20e eeuw, na het rijk, de grootste grondbezitter in Nederland, zie ook het artikel Stadsbezittingen.
Het hoogtepunt van de macht van de stad ligt aan het einde van de vijftiende eeuw. De invloed reikte toen tot ver in de huidige provincie Friesland. In die periode werd ook de huidige Martinitoren gebouwd die oorspronkelijk 127 meter hoog was en op dat moment in de ogen van de stadjers het hoogste bouwwerk in Europa. Aan de zelfstandigheid kwam tot op zekere hoogte een einde in de 16e eeuw. De stad koos uit eigen belang na het uitbreken van de opstand voor Spanje, maar sloot zich in 1594, de reductie van Groningen, alsnog aan bij de Republiek. Binnen het verband van de Republiek bleef de stad echter als dominante factor binnen het gewest Stad en Lande tot aan de Franse tijd feitelijk een zelfstandige eenheid.
Groningen kreeg in 1614 zijn universiteit, primair voor de opleiding van predikanten. Eveneens in de zeventiende eeuw werd de stad fors uitgebreid en kreeg zij een nieuwe omwalling. Die nieuwe vesting werd in het rampjaar 1672 vruchteloos belegerd door de bisschop van Münster, Bernhard von Galen. Ieder jaar op 28 augustus viert de stad de overwinning op Bommen Berend (zie Gronings Ontzet). In 1698 werd de vesting versterkt met 'Nieuwe Werken', namelijk de Linie van Helpman, ontworpen door Menno van Coehoorn.
De bijzondere positie van de stad, als Heer van grote delen van de provincie, eindigde in de Franse tijd. De vestingwet in 1874 maakte een einde aan de Vesting Groningen, op de oude wallen ontstond het Noorderplantsoen en werd het Academisch Ziekenhuis gevestigd.
In 1945 ging een groot deel van de binnenstad in vlammen op bij de bevrijding van Groningen. De gehele noord- en oostwand van de Grote Markt werden o.a. verwoest, de Martinitoren en -kerk bleven wonderwel gespaard.
Musea
Het Groninger Museum is zonder meer het belangrijkste museum van de stad. Oorspronkelijk was dit een vrij traditioneel provinciaal streekmuseum maar het heeft zich ontwikkeld tot één van de meest vernieuwende musea in Nederland, met name sinds de nieuwbouw, op een kunstmatig eiland in het Verbindingskanaal.
De stad heeft nog enkele andere musea. Zo is er het Universiteitsmuseum, waar tentoonstellingen over zowel de geschiedenis van de universiteit als de nieuwste ontwikkelingen in het onderzoek te zien zijn. De geschiedenis van Groningen, stad en provincie, op zeevaartgebied is het thema van het Noordelijk Scheepvaartmuseum in de Brugstraat. Het Grafisch Museum is gewijd aan de grafische kunst en druktechnieken.
Voorts zijn er het Nederlands Stripmuseum, aan de Westerhaven, en het Niemeyer Tabaksmuseum, een rokersmuseum.
Bron: Wikipedia
Lokatie: Hoge de A (bij het Scheepvaart Museum Groningen)
Bron: Google Maps |
|
|
|
| |
|
|
|
2024 (9)
